1. ΔΥΣΠΝΟΙΑ

Η δύσπνοια είναι το αίσθημα δυσκολίας στην αναπνοή. Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να αποτελείται από ποιοτικώς διαφορετικές συνιστώσες, όπως αίσθημα σφιξίματος στο στήθος ή αποπνικτικό αίσθημα (η αίσθηση ότι δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο,  ότι δεν «φτάνει ο αέρας»).

Η δύσπνοια είναι συνηθισμένο σύμπτωμα μετά από έντονη δραστηριότητα, αλλά καθίσταται παθολογικό όταν συμβαίνει σε άλλες καταστάσεις.

Μπορεί να ξεκινήσει αιφνίδια (οξεία δύσπνοια) ή μπορεί να έχει βαθμιαία εγκατάσταση (εβδομάδες ή και μήνες), χρόνια δύσπνοια. Μπορεί  επίσης  να  συμβαίνει οξέως αλλά πάνω σε προυπάρχουσα  χρόνια δύσπνοια.

Διαχωρίζεται αναλόγως σε δύσπνοια ηρεμίας, που εμφανίζεται κατά την ηρεμία και δύσπνοια προσπαθείας όταν ο ασθενής βρίσκεται σε κόπωση.
Συνοδεύει τις περισσότερες από τις παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος και αποτελεί έναν από τους συχνότερους λόγους επίσκεψης στον πνευμονολόγο.

Η δύσπνοια αποτελεί προεξάρχων σύμπτωμα του αναπνευστικού, το οποίο δεν πρέπει να υποτιμάται από τον ασθενή, καθώς μπορεί να υποκρύπτει αιτία απειλητική για την ζωή.

Βέβαια πρέπει να επισημάνουμε ότι προβλήματα και από άλλα συστήματα μπορεί να εκδηλωθούν με δύσπνοια, όπως καρδιολογικά προβλήματα , υπερθυρεοειδισμός, αγχώδεις διαταραχές, βαρειά αναιμία,χρονία νεφρική ανεπάρκεια κ.α.

 

2. ΒΗΧΑΣ

Ο βήχας είναι ένα πολύ συχνό, πρώιμο σύμπτωμα πολλών νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος .

Το αντανακλαστικό του βήχα αποτελείται από τρία στάδια: την εισπνοή, την εκπνοή η οποία βρίσκει αντίσταση στην επιγλωττίδα και από μια δυνατή απελευθέρωση αέρος από τους πνεύμονες που ακολουθείται από το άνοιγμα της επιγλωττίδας και από έναν έντονο ήχο.

Υπάρχουν δύο είδη βήχα, ανάλογα με την ύπαρξη εκκρίσεων ή όχι. ´Ετσι, μπορεί να έχουμε:

1) Ξηρό, μη παραγωγικό βήχα

2) Παραγωγικό βήχα δηλ. βήχα με απόχρεμψη

Ο βήχας, ανάλογα με τη χρονική του διάρκεια, χωρίζεται σε οξύ, όταν η διάρκειά του είναι μικρότερη των 3 εβδομάδων, υποξύ όταν διαρκεί από 3 έως 8 εβδομάδες, και χρόνιο όταν ξεπερνάει το διάστημα των 8 ή περισσοτέρων εβδομάδων.

Ο βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός απλού κρυολογήματος,μπορεί όμως να αφορά και πολύ σοβαρότερες καταστάσεις όπως είναι ο καρκίνος του πνεύμονα.

Εμφανίζεται σε πληθώρα αναπνευστικών παθήσεων όπως:

Χ.Α.Π.( Χρονία Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια)

Βρογχικό Άσθμα

Ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις

Ειδικές λοιμώξεις όπως η φυματίωση

Καρκίνος του πνεύμονα

Παθήσεις του υπεζωκότα (της «μεμβράνης» που καλύπτει τον πνεύμονα)

Πνευμονική εμβολή

Ξένο σώμα στο αναπνευστικό

Διάμεσες Πνευμονοπάθειες όπως η Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση κ.α.

Ο βήχας είναι η κύρια οδός μετάδοσης των λεγόμενων αερογενών (airborn) λοιμωδών νοσημάτων, όπως κοινό κρυολόγημα, φυματίωση, Γρίππη Η1Ν1, κλπ. Τα εκπεμπόμενα με τον βήχα σταγονίδια έχουν σύνηθες βεληνεκές 120 εκ. και μέγιστο 200 εκ. Δεδομένου ότι οι ανθρώπινες επαφές, ακόμα και οι τυπικές, καθορίζονται από απόσταση συνήθως 50εκ., καθιστάται απαραίτητο το κάλυμμα του στόματος με το χέρι ή με μαντήλι ή χαρτομάντηλο όταν βήχουμε, προς αποφυγή διασποράς ιογενών ή άλλων λοιμώξεων.

3. ΑΠΟΧΡΕΜΨΗ

Ονομάζεται η αποβολή των εκκρίσεων των αεροφόρων οδών με το βήχα. Ανάλογα με τη σύσταση, την ποσότητα, το χρώμα και την οσμή της απόχρεμψης, είναι δυνατό να ληφθούν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την υποκείμενη πνευμονική πάθηση.

Ανάλογα με τη σύσταση και το χρώμα των εκκρίσεων η απόχρεμψη διακρίνεται σε:
· Υδαρή όπου οι εκκρίσεις είναι λεπτόρρευστες και άχρωμες
· Βλεννώδη όπου οι εκκρίσεις είναι παχύρρευστες και άχρωμες
· Πυώδη όπου οι εκκρίσεις έχουν κιτρινοπράσινο χρώμα και είναι παχύρρευστες
· Βλεννοπυώδη όπου οι εκκρίσεις είναι βλεννώδεις με πρόσμιξη πύου
· Αιμορραγική όπου στις εκκρίσεις υπάρχει πρόσμιξη αίματος.

Η ποιότητα, η ποσότητα, το χρώμα, ο χρόνος εμφάνισης της απόχρεμψης και η ευκολία στην αποβολή ,δίνουν στον γιατρό σημαντικές πληροφορίες ώστε να κατευθύνει την διάγνωση στο ανάλογο νόσημα του αναπνευστικού.

Η συλλογή των πτυέλων και η αποστολή τους στο αντίστοιχο εργαστήριο (μικροβιολογικό, κυτταρολογικό κτλ.), δίνει σημαντικές πληροφορίες και υποστηρίζει την διάγνωση.

 

 

4. ΑΙΜΟΦΥΡΤΑ ΠΤΥΕΛΑ – ΑΙΜΟΠΤΥΣΗ

Ως αιμόφυρτα πτυέλα ορίζονται τα πτύελα που φέρουν αιματηρές γραμμώσεις στην επιφάνεια τους.

Αιμόπτυση είναι η αποβολή με τον βήχα αίματος που προέρχεται από την περιοχή του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Η ποσότητα του αποβαλλόμενου αίματος μπορεί να κυμαίνεται από λίγα ml έως την περίπτωση της μαζικής αιμόπτυσης όπου η αποβολή είναι τέτοια που καθίσταται απειλητική για την ζωή.

Είναι πολύ σημαντικό να γίνει από τον γιατρό διαχωρισμός της αιμόπτυσης από την

Α) Ψευδοαιμόπτυση όπου η αποβολή αίματος προέρχεται από το ρινοφάρυγγα ή το στοματοφάρυγγα και

Β) Αιματέμεση όπου η αποβολή αίματος προέρχεται από το πεπτικό και όχι από το αναπνευστικό.

Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά αιμόπτυσης :

• Το 7% των ασθενών που προσέρχονται στα επείγοντα
• Το 11% των εισαγωγών στις πνευμονολογικές κλινικές
• Το 38% των θωρακοχειρουργικών ασθενών
• Μαζική αιμόπτυση εμφανίζεται στο 5-14%

Είναι σαφές ότι τόσο τα αιμόφυρτα πτύελα όσο και η αιμόπτυση αποτελούν λόγους που πρέπει άμεσα να οδηγούν τον ασθενή στον γιατρό, καθώς χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση της αιτίας και άμεση αντιμετώπισή της.

 

 

5. ΣΥΡΙΤΤΟΥΣΑ ΑΝΑΠΝΟΗ

Ακούτε την αναπνοή σας να «σφυρίζει», «να κάνει γατάκια»; Ίσως αυτός ο χαρακτηριστικός ήχος αποτελεί προειδοποίηση για κάποιο αναπνευστικό πρόβλημα.

O συριστικός ήχος είναι το αποτέλεσμα της βεβιασμένης διέλευσης αέρα μέσω των διογκωμένων και μερικώς αποφραγμένων αεραγωγών στους πνεύμονες, η οποία προκαλεί συριγμούς διαφόρων ειδών και εντάσεων.

Ανάλογα µε την αιτία του, ο συριγµός µπορεί να είναι είτε µόνιµος είτε να εµφανίζεται παροδικά.

Είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα του άσθματος , αν και μπορεί να είναι ενδεικτικός και άλλων παθήσεων του αναπνευστικού.

 

 

6. ΘΩΡΑΚΙΚΟ ΑΛΓΟΣ

Υπάρχουν πολλές αιτίες θωρακικού άλγους τόσο από το αναπνευστικό όσο και από άλλα συστήματα (καρδιαγγειακό, μυοσκελετικό, γαστρεντερικό σύστημα).

Ορισμένες είναι απειλητικές για τη ζωή και απαιτούν άμεση διάγνωση και θεραπεία.

Μεγάλη σημασία έχουν τα χαρακτηριστικά του άλγους:

• Αν είναι συνεχές ή διαλείπων (φεύγει και έρχεται)
• Η διάρκειά του.
• Η εντόπιση – κεντρική ή πλευρική / οπίσθια.
• Παράγοντες που το επιδεινώνουν – άσκηση, συγκίνηση, τροφή, στάση, κίνηση, αναπνοή.
• Η ποιότητα – συνθλιπτικός, καυστικός,νυγμώδης (σαν μαχαιριά).
• Ακτινοβολία του πόνου σε αυχένα, τα χέρια, το κεφάλι.

Σε ότι αφορά το αναπνευστικό, όλες οι νόσοι του αναπνευστικού «τείνουν» να προκαλέσουν θωρακικό άλγος. Πρωταρχικό μέλημα του γιατρού αποτελεί η καλή λήψη του ιστορικού, σχετικά με τους χαρακτήρες του άλγους,η αντικειμενική εξέταση του ασθενούς, η παραγγελία των κατάλληλων διαγνωστικών εξετάσεων με σκοπό την τελική διάγνωση.

Ας μην ξεχνάμε ότι το θωρακικό άλγος το σχετιζόμενο με παθήσεις του αναπνευστικού μπορεί να υποκρύπτει καταστάσεις όπως ο πνευμοθώρακας ή η πνευμονική εμβολή που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης με σκοπό την προστασία της ζωής του ασθενούς.

 

 

7. ΒΡΑΓΧΟΣ ΦΩΝΗΣ

Βραχνάδα είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει την μη φυσιολογική αλλαγή της φωνής. Η φωνή μπορεί να ακούγεται λαχανιασμένη, βραχνή, τεταμένη, ή μπορεί να υπάρξουνε αλλαγές στην ένταση ή την συχνότητα της φωνής (πόσο υψηλή ή χαμηλή είναι η φωνή).

Οι αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν βράγχος φωνής είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν και το αναπνευστικό σύστημα:

• Λειτουργική δυσφωνία
• Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
• Καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις του λάρυγγα
• Νευρολογικές παθήσεις ( π.χ. μυασθένεια)
• Συστηματικές παθήσεις που επηρεάζουν τον λάρρυγα
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Κακοήθειες του θυρεοειδούς και του οισοφάγου
• Καρκίνος του πνεύμονα

 

 

8. ΡΟΧΑΛΗΤΟ – ΑΠΝΟΙΕΣ

Ροχαλητό είναι η παραγωγή αναπνευστικού θορύβου κατά τον ύπνο.
Το ροχαλητό δημιουργείται από τη χαλάρωση του μυικού τόνου που προκαλείται κατά τον ύπνο, με αποτέλεσμα ο αέρας που διέρχεται μέσα από τα φαρυγγικά τοιχώματα, να προκαλεί το χαρακτηριστικό θόρυβο του ροχαλητού.
Η ύπαρξη ροχαλητού δε σημαίνει υποχρεωτικά κάποια διαταραχή. Το 30% του γενικού πληθυσμού ροχαλίζει χωρίς απαραίτητα να έχει κάποιο παθολογικό υπόστρωμα.

Σαν υπνική άπνοια ή άπνοια κατά τον ύπνο, χαρακτηρίζεται κάθε διακοπή του αναπνευστικού κύκλου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από 10 δευτερόλεπτα.
Κατά την άπνοια, τα φαρυγγικά τοιχώματα συμπίπτουν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα την απόφραξη της αναπνευστική οδού σε αντίθεση με το απλό ροχαλητό όπου η απόφραξη του αεραγωγού είναι μερική.

Κατά τη διάρκεια των απνοιών προκαλείται σημαντική διαταραχή της οξυγόνωσης του οργανισμού διότι πέφτει ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο, με αποτέλεσμα τη μειωμένη προσφορά οξυγόνου στα διάφορα ζωτικά συστήματα του οργανισμού μας, όπως το νευρικό, το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό και μέσω αυτών σε όλα τα υπόλοιπα συστήματα.

Έτσι όταν συστηματικά κατά τον ύπνο πέφτει ο κορεσμός του αίματος σε οξυγόνο, προκαλείται στον οργανισμό μία διαδικασία φθοράς, με αποτέλεσμα την ελάττωση του προσδόκιμου επιβίωσης του πάσχοντα.

Επομένως τα συγκεκριμένα συμπτώματα χρήζουν εκτίμησης από τον πνευμονολόγο και ενδεχομένως περαιτέρω διερεύνησης με κατάλληλες εξέτάσεις για την διαπίστωση πιθανής υπνικής άπνοιας.