Ως βρογχεκτασία, (bronchiectasis) ορίζεται η μόνιμη παθολογική διάταση και καταστροφή των τοιχωμάτων των βρόγχων ως αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής.
Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις συνήθως ή άλλες καταστάσεις, τραυματίζουν το τοίχωμα των αεραγωγών στους πνεύμονες. Αυτός ο τραυματισμός είναι η αρχή ενός κύκλου στον οποίο οι αεραγωγοί χάνουν την ικανότητά τους να καθαρίζονται από τη βλέννα. Η παραμονή της βλέννας με τη σειρά της, δημιουργεί περιβάλλον κατάλληλο για ανάπτυξη μικροβίων. Κάθε λοίμωξη επιτείνει τη βλάβη στους αεραγωγούς. Αυτή η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει και την οξυγόνωση των διαφόρων οργάνων του σώματος. Εάν οι πνεύμονες δεν μπορούν να μεταφέρουν αρκετή ποσότητα οξυγόνου στους ιστούς και τα όργανα, μπορεί να οδηγηθούμε σε σοβαρά νοσήματα, μεταξύ αυτών δε και σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Οι βρογχεκτασίες μπορεί να προσβάλλουν μέρος ή ολόκληρο τον πνεύμονα ή τους πνεύμονες. Συνήθως αρχίζουν στη νεανική ηλικία.
Υπάρχουν δύο τύποι βρογχεκτασιών:
- Οι εκ γενετής βρογχεκτασίες που προσβάλλουν συνήθως βρέφη και παιδιά.
- Οι επίκτητες βρογχεκτασίες που συμβαίνουν συνήθως σε ενήλικες ή εφήβους( είναι και οι πιο συνηθισμένες).
Πού οφείλονται;
- Προηγούμενες λοιμώξεις π.χ. φυματίωση και βαριές πνευμονίες
- Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS)
- Συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα (πχ ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος)
- Διάμεσα παρεγχυματικά νοσήματα (πχ πνευμονική ίνωση, αμιάντωση)
- Ανοσοανεπάρκειες (κοινή ποικίλη ανοσοανεπάρκεια, Brutons)
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Μηχανική απόφραξη του βρογχικού δέντρου
- Ελαττωμένη κάθαρση των αεραγωγών και
- Σύνδρομο Kartagener & σύνδρομο Young.
Συμπτώματα βρογχεκτασιών
- Αιμόφυρτα πτύελα-Αιμόπτυση
- Καθημερινός βήχας για μήνες ή και χρόνια.
- Καθημερινή παραγωγή μεγάλης ποσότητας πτυέλων.
- Επανειλημμένες λοιμώξεις αναπνευστικού
- Δυσχέρεια στην αναπνοή
- Συριγμός
- Πόνος στα πλευρά
- Απώλεια βάρους
- Κόπωση
Διαγνωστική προσπέλαση
- Λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού
- Η απλή ακτινογραφία θώρακος μπορεί να μη δείξει την πάθηση (εξαρτάται απο τη γωνία λήψης)
- Αξονική τομογραφία θώρακος με τεχνική υψηλής διακριτικής ικανότητας
- Αιματολογικές εξετάσεις από τις οποίες μπορεί να συμπεράνει ο γιατρός αν υπάρχουν οι συνθήκες ή το νόσημα που μπορεί να οδηγήσει σε βρογχεκτασίες (ύπαρξη ή μη λοίμωξης…)
- Καλλιέργεια πτυέλων
- Λειτουργικές δοκιμασίες πνευμόνων (σπιρομέτρηση)
- Τεστ ιδρώτα ή άλλες δοκιμασίες για τον αποκλεισμό ή τη διάγνωση κυστικής ίνωσης.
Θεραπευτική αντιμετώπιση βρογχεκτασιών
Οι βρογχεκτασίες δεν θεραπεύονται αλλά με την κατάλληλη φροντίδα οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να απολαμβάνουν φυσιολογική ζωή.
Οι στόχοι της θεραπείας είναι:
- Θεραπεία κάθε υποκείμενης κατάστασης και αναπνευστικών λοιμώξεων
- Υποβοήθηση απομάκρυνσης πτυέλων από τους πνεύμονες
- Πρόληψη επιπλοκών
Τα κυριότερα βήματα στη θεραπεία των βρογχεκτασιών είναι:
Φαρμακευτική αγωγή
Αναπνευστική φυσικοθεραπεία.
Φαρμακευτική αγωγή:
- Αντιβιοτικά
- Βρογχοδιασταλτικά
- Κορτικοστεροεδή
Αναπνευστική φυσικοθεραπεία:
Αυτή πρέπει να γίνεται 3-4 φορές/ημ.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης και την εντόπιση των βρογχεκτασιών, μπορεί ο γιατρός να συστήσει οξυγονοθεραπεία ή/και χειρουργική αντιμετώπιση.
Ζώντας με τις βρογχεκτασίες…
Βασικός στόχος είναι η αποφυγή των λοιμώξεων του αναπνευστικού.
Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να γίνονται:
- Ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός
- Εμβολιασμός έναντι του πνευμονιοκόκκου
- Αερόβια άσκηση (περπάτημα, κολύμβηση)
- Αποφυγή έκθεσης σε ακραίες θερμοκρασίες (ζέστη – κρύο)
- Αποφυγή έντονης χειρονακτικής εργασίας
- Υγιεινή διατροφή
- Λήψη άφθονων υγρών
- Συχνό πλύσιμο χεριών
- Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
- Αποφυγή καπνίσματος αλλά και παθητικής έκθεσης σε καπνό
- Αποφυγή σκόνης ή άλλων ερεθιστικών ουσιών για τους πνεύμονες.