Οξυγονοθεραπεία

Ενδείξεις

Η οξυγονοθεραπεία έχει ένδειξη όταν υπάρχει Αναπνευστική Ανεπάρκεια , δηλαδή όταν έχει μειωθεί η οξυγόνωση του αίματος που είναι αναγκαία για την οξυγόνωση των ιστών, με σοβαρές επιπτώσεις στη λειτουργία και τον μεταβολισμό όλων των οργάνων.
Η ελάττωση του οξυγόνου στο αίμα διαπιστώνεται αρχικά μέσω της παλμικής οξυμετρίας , και στη συνέχεια με τον έλεγχο των αερίων αίματος επιβεβαιώνεται . Επίσης με τα αέρια αίματος διευκρινίζεται ο τύπος της αναπνευστικής ανεπάρκειας (τύπου Ι- με φυσιολογικές τιμές CO2 , τύπου ΙΙ- με αυξημένες τιμές CO2 ) αλλά και το είδος της μεταβολικής διαταραχής που υφίσταται ( οξέωση ή αλκάλωση, αναπνευστική ή μεταβολική ).

Συμπτώματα

Συμπτώματα και κλινικές εκδηλώσεις υποξυγοναιμίας είναι : δύσπνοια, ταχυκαρδία , ταχύπνοια, εργώδης αναπνοή, ωχρότητα, κυάνωση (μελανά χείλη ή άκρα), υγρά ή ψυχρά άκρα, ανησυχία, σύγχυση, υπνηλία, διαταραχές του προσανατολισμού.

Νοσήματα

Τα νοσήματα που μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστική ανεπάρκεια και απαιτούν χορήγηση οξυγόνου είναι:

  1. Αναπνευστικές παθήσεις οξείες και χρόνιες (π.χ. ΧΑΠ, σοβαρό Άσθμα, Πνευμονική Ίνωση, Πνευμονική Εμβολή, Πνευμονία ,Καρκίνος του πνεύμονα, Βρογχιολίτιδα, Δηλητηρίαση με CO, Σύνδρομο παχυσαρκίας-υποαερισμού κ.ά. )
  2. Καρδιολογικά νοσήματα (π.χ. Οξύ Έμφραγμα Μυοκαρδίου, Καρδιογενές σοκ-Πνευμονικό Οίδημα , Καρδιακή Ανεπάρκεια)
  3. Νευρολογικές παθήσεις (Αγγειακά Εγκεφαλικά, τραύματα , όγκοι, μυασθένεια, νόσος κινητικού νευρώνα κ.ά. )
  4. Καταπληξία (shock) οποιασδήποτε αιτιολογίας

 

Βασικές Αρχές Οξυγονοθεραπείας

  • Το οξυγόνο είναι “φάρμακο” και πρέπει να χορηγείται κατόπιν ιατρικής οδηγίας, στην οποία αναγράφεται ο απαιτούμενος χρόνος οξυγονοθεραπείας στο 24ωρο, η ροή και η μέθοδος.
  • Πρέπει να παρακολουθείται η εξέλιξη της υποξαιμίας με μέτρηση αερίων αίματος κατά την έναρξη και μετά από τη χορήγηση της οξυγονοθεραπείας.
  • Η διόρθωση της υποξαιμίας θα πρέπει να γίνεται με όση ροή O2 έχει προσδιορίσει ο θεράπων γιατρός, διότι η τοξικότητά του αυξάνεται παράλληλα με τη δόση.

 

Παρενέργειες από την χορήγηση οξυγόνου

Οι βλαβερές επιδράσεις του οξυγόνου εξαρτώνται από την ροή του, τη διάρκεια παροχής, την προϋπάρχουσα κατάσταση των πνευμόνων κ.α. Οι σημαντικότερες είναι αποτέλεσμα κακής χρήσης και είναι οι εξής:

  • Σε χρόνιες πνευμονοπάθειες, όπου υπάρχει σημαντική κατακράτηση CO2, η εσφαλμένη χρήση οξυγονοθεραπείας με υψηλά μίγματα έχει ως επακόλουθο την καταστολή του αναπνευστικού κέντρου και σε ακραίες καταστάσεις την αναπνευστική οξέωση και το κώμα.
  • Ατελεκτασία κυψελίδων, μετά από χορήγηση μεγάλης πυκνότητας.
  • Η τοξικότητα του οξυγόνου στους πνεύμονες αφορά ιστικές βλάβες. Η τοξικότητα του Ο2 οφείλεται στην απελευθέρωση ελεύθερων ριζών Ο2 σε μεγάλες ποσότητες, επί εκθέσεως σε υψηλές μερικές πιέσεις Ο2. Είναι γενικά παραδεκτό ότι η πυκνότητα οξυγόνου πάνω από 60-70% και για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσει τοξικές εκδηλώσεις όπως βήχα, τραχειοβρογχίτιδα, σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας ή ίνωση στους ενήλικες.

 

Μέθοδοι χορήγησης οξυγόνου

 

Ηλεκτρικοί συμπυκνωτές οξυγόνου
Οι ηλεκτρικοί συμπυκνωτές είναι κατάλληλοι για τη χορήγηση οξυγόνου στο σπίτι, τροχήλατοι , παρέχονται συνήθως μέσω ενοικίασης για όσο χρόνο το έχει ανάγκη ο ασθενής. Λειτουργούν αφαιρώντας από τον ατμοσφαιρικό αέρα το άζωτο και παρέχοντας οξυγόνο στον ασθενή μέσω ρινικού καθετήρα (γυαλιά οξυγόνου) ή μάσκας οξυγόνου. Επιτρέπουν στον άρρωστο να μετακινείται ελεύθερα μέσα στο σπίτι. Η παροχή οξυγόνου είναι ακριβής όταν γίνεται περιοδικός έλεγχος και συντήρηση.

Σε ασθενείς που θέλουν να διατηρήσουν την αυτονομία τους εκτός σπιτιού αλλά έχουν ανάγκη συνεχούς οξυγονοθεραπείας , υπάρχει η δυνατότητα χρήσης φορητού συμπυκνωτή οξυγόνου.

 

Φιάλες υγρού οξυγόνου
Η θεραπεία με υγρό οξυγόνο βασίζεται στην αποθήκευση οξυγόνου σε θερμοκρασία υπό τους -187°C, όπου επιτυγχάνεται σημαντική μείωση του όγκου του. Πρόκειται για μέθοδο που χρησιμοποιείται και σήμερα , με πολύ καλή απόδοση από ιατρικής απόψεως αλλά με πρακτικά μειονεκτήματα λόγω αυξημένου βάρους , δυσκολότερης μετακίνησης και ανάγκης αναγόμωσης του κάνιστρου και αντικατάστασης από γεμάτο, όταν αδειάσουν. Χρησιμοποιούνται σε επιλεγμένες χρήσεις ( πχ σε περίπτωση διακοπής ρεύματος ή οι μικρού μεγέθους σε περιπτώσεις βραχείας διάρκειας μετακίνησης του ασθενούς).

 

Ρινικοί καθετήρες
Στερεώνονται στα αυτιά (όπως τα γυαλιά) και διοχετεύουν οξυγόνο από δύο μικρά ακροφύσια που μπαίνουν στη μύτη. Συνδέονται απευθείας με την πηγή και μεταφέρουν στη ρινοφαρυγγική κοιλότητα καθαρό οξυγόνο. Αυτό αναμιγνύεται με τον ατμοσφαιρικό αέρα της εισπνοής. Επιτρέπουν στον ασθενή να μιλά και να τρώει, αλλά παράλληλα εμφανίζουν και περιορισμούς. Μπορεί να φεύγουν από τη θέση τους εάν ο άρρωστος έχει ανήσυχο ύπνο ή σύγχυση. Είναι κατάλληλοι για χρόνια κατ’οίκον οξυγονοθεραπεία, για αρρώστους χωρίς υπερκαπνία που χρειάζονται οξυγόνο μέχρι 40% και για ασθενείς που χρειάζονται χαμηλές πυκνότητες οξυγόνου αλλά δεν ανέχονται τις μάσκες.

 

Εφύγρανση
Το οξυγόνο μετά το ροόμετρο πρέπει να οδηγείται στον υγραντήρα για υγροποίηση ώστε να μην κατεβαίνει ξηρό στις κυψελίδες προκαλώντας ερεθισμό, βρογχόσπασμο και διαταραχή της λειτουργίας των κροσσών.

 

Μάσκες οξυγόνου απλές ή τύπου Venturi

Είναι κατασκευασμένες από συνθετικό, μαλακό και ανθεκτικό υλικό. Πρέπει να προσαρμόζονται καλά στο στόμα και τη μύτη, αλλά συχνά δεν γίνονται ανεκτές από τους αρρώστους. Η απλή μάσκα φέρει στη βάση της ακροφύσιο, με το οποίο συνδέεται απευθείας με την πηγή του οξυγόνου. Μικρές τρύπες στα πλάγια επιτρέπουν την αποβολή του εκπνεόμενου αέρα αλλά και την ανάμιξη του εισπνεόμενου οξυγόνου.

Απλή μάσκα

 Μάσκα Venturi

Υποβολή Σχολίου